Lợi ích kinh tế lâu dài của hệ thống điện mặt trời mái nhà

Theo nghị định số 135/2024/NĐ-CP, điện mặt trời tự sản xuất tự tiêu thụ (tự sản tự tiêu) không nối lưới được khuyến khích phát triển, không cần làm thủ tục đăng ký. Người dân, hộ kinh doanh, doanh nghiệp mong muốn lắp đặt hệ thống với công suất nhỏ hơn 100kWp chỉ cần thông báo công suất lắp đặt và địa điểm thực hiện đến Sở Công Thương, đơn vị điện lực và cơ quan quản lý về xây dựng, phòng cháy chữa cháy tại địa phương. 

Đây là một chính sách mở ra cơ hội lớn cho doanh nghiệp và người dân có thể tiếp cận dễ dàng hơn với phương án năng lượng tái tạo đang là xu hướng này. Với hệ thống điện mặt trời mái nhà, cá nhân hay doanh nghiệp có thể đạt được lợi ích kép về “phát triển bền vững” và “nâng cao hiệu năng kinh tế” lâu dài. Vậy lợi ích kinh tế mà điện mặt trời mái nhà mang tới như thế nào, qua bài viết này, chuyên gia năng lượng Trần Đình Sính sẽ cùng phân tích để bạn đọc có được cái nhìn sâu sắc hơn. 

Hệ thống điện mặt trời mái nhà tự sản tự tiêu có cấu tạo như thế nào? 

Hình dưới đây là sơ đồ hệ thống điện mặt trời mái nhà tự sản tự tiêu. Hệ thống gồm các tấm quang năng (tấm pin mặt trời), biến tần (còn gọi là bộ kích, bộ chuyển đổi điện, inverter), một thiết bị bám tải (meter bám tải) để ngăn điện mặt trời không bơm vào lưới điện quốc gia cùng với dây dẫn. Các tấm quang năng và biến tần là các thiết bị quan trọng nhất trong hệ thống điện mặt trời.  

Các tấm quang năng có thể được lắp trực tiếp trên mái tôn. Đối với mái ngói hoặc mái bằng bằng bê tông, cần phải lắp các tấm quang năng trên giá đỡ. Đối với hệ thống điện mặt trời lắp ở những nơi có khả năng ăn mòn cao như ở các trại chăn nuôi hoặc vùng ven biển, việc áp dụng các tấm quang năng chống ăn mòn là cần thiết để đảm bảo tuổi thọ sử dụng và tối đa hóa được công suất hoạt động. 

Hiện nay, công suất mỗi tấm quang năng (pin mặt trời) khoảng 500Wp. Mỗi tấm thường có chiều dài khoảng 2m và rộng khoảng 1m. Như vậy cần khoảng 4 m2 để lắp đặt cho 1 kWp. 

Thông thường ngoài diện tích để lắp tấm quang năng (pin mặt trời) còn cần diện tích mái nhà để làm lối đi lại để kiểm tra và lau rửa tấm quang năng (tấm pin). Diện tích mái thực tế cho 1kWp  khoảng từ 5 m2 đến 6 m2 cho 1 kWp. Ví dụ gia đình bạn có mái rộng 50 m2 thì bạn có thể lắp được 10 kWp và mỗi năm sẽ được khoảng 10.000 kWh ở miền Bắc và khoảng 14.000kWh ở miền Nam. Để có thể tôi ưu được công năng sử dụng, các tấm quang năng nên được lắp tại những vị trí không có bóng râm, nhất là từ 8 giờ đến 16 giờ hàng ngày.  

Điện mặt trời mái nhà có khả năng tối ưu chi phí ra sao?

Việc ứng dụng điện mặt trời nhằm giảm thiểu điện năng tiêu thụ hàng ngày của cá nhân và hộ kinh doanh là một nhu cầu thiết yếu nhằm bảo vệ môi trường và tiết kiệm chi phí. Tuy nhiên, sự khác biệt về địa lý, khí hậu đôi khi cũng là một lý do ảnh hưởng tới công suất của thiết bị. 

Trong thực tế, các hộ gia đình khi lắp điện mặt trời mái nhà thường được các nhà thầu điện mặt trời tư vấn công suất lắp đặt là bao nhiêu. GREEN IN sẽ ước tính dựa trên hóa đơn trả tiền điện một tháng vào mùa hè. Do bức xạ mặt trời ở miền Nam (từ Đà Nẵng trở vào) cao hơn 150% so với bức xạ ở miền Bắc (từ Huế trở ra) nên ở đây được tính riêng cho miền Bắc và miền Nam. 

Với công suất lắp như trên, ở miền Bắc sẽ tiết kiệm được khoảng 30% và ở miền Nam tiết kiệm được khoảng 40% tiền điện hàng tháng. Tính theo bài toán kinh tế, một hệ thống điện mặt trời khoảng 9kWp tại Miền Bắc Việt Nam, một năm sẽ tiết kiệm được xấp xỉ 24 triệu tiền điện so với khi không lắp. Số lượng tiết kiệm sẽ lớn hơn nếu hệ thống được lắp tại khu vực phía năm. Về lâu dài, phương án này vừa mang lại lợi ích kép cả về môi trường lẫn kinh tế cho hộ gia đình và doanh nghiệp. 

Tuy nhiên, nếu lắp công suất lớn thì khi nắng to, điện mặt trời sản xuất ra nhiều nhưng không dùng hết. Trái lại, khi nắng nhỏ, điện mặt trời sinh ra không dáp ứng đủ cho nhu cầu của gia đình. Vậy công suất lắp là bao nhiêu để có thể có thể dùng hết mà không bị lãng phí?  

Hãy theo dõi GREEN IN để nhận được thêm ý kiến chuyên gia trong bài viết tiếp theo