Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu bị bao trùm bởi những tác động tiêu cực của chiến thuế quan từ chính quyền tổng thống Donal Trump và gần đây thì Ủy ban Châu Âu cũng đề xuất việc đơn giản hóa và hoãn tiến độ yêu cầu báo cáo phát triển bền vững của doanh nghiệp, không ít người cho rằng không cần quan tâm tới báo cáo phát triển bền vững. Liệu đây có phải là sự lựa chọn thông thái cho các doanh nghiệp Việt trong cuộc đua giành vị trí trong chuỗi cung ứng toàn cầu và phát triển thịnh vượng?
Bài viết này phân tích về bản chất của báo cáo phát triển bền vững và chỉ rõ những động lực và lợi ích đối với doanh nghiệp khi bắt tay vào thực hiện và đưa vào chiến lược kinh doanh các hành động phát triển bền vững.
Tôi nhớ có câu nói, ta bị đánh bại không phải vì đối thủ giỏi hơn ta mà là do ta không chịu thay đổi hoặc không thay đổi kịp với những đổi thay của cuộc sống, thị trường. Bài học này luôn đúng với mọi hoàn cảnh, thời cuộc và nhất là vào lúc thế giới ngoài kia cũng biến động khôn lường.
1. Phản ứng trước yêu cầu bên ngoài
Tuân thủ quy định pháp lý và chính sách thương mại quốc tế: Các thị trường lớn như EU, Mỹ, Nhật Bản ngày càng siết chặt các tiêu chuẩn ESG. Ví dụ, cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM) của EU yêu cầu các doanh nghiệp xuất khẩu phải minh bạch về lượng phát thải khí nhà kính. Điều này thúc đẩy doanh nghiệp phải xây dựng hệ thống kiểm kê và báo cáo phát thải theo tiêu chuẩn quốc tế.
Giảm thiểu rủi ro tài chính và pháp lý: Các tổ chức tài chính đang tích hợp ESG vào tiêu chí cho vay và đầu tư. Những doanh nghiệp không đáp ứng có thể mất cơ hội tiếp cận nguồn vốn hoặc chịu lãi suất cao hơn do bị đánh giá là rủi ro. Ngoài ra, việc không tuân thủ ESG có thể dẫn đến án phạt, kiện tụng, hoặc thiệt hại về danh tiếng khi bị công chúng chỉ trích.
2. Đáp ứng kỳ vọng của các bên liên quan
Không chỉ có chính phủ và tổ chức tài chính, khách hàng, nhà đầu tư và cộng đồng cũng ngày càng quan tâm đến ESG. Việc doanh nghiệp chủ động đáp ứng kỳ vọng của các bên liên quan sẽ giúp nâng cao năng lực cạnh tranh và tạo dựng niềm tin.
Theo báo cáo của Văn phòng thống kê Lao động của Mỹ, người tiêu dùng hiện đại, đặc biệt là thế hệ Millennials và Gen Z (chiếm hơn 50% tỷ lệ toàn cầu), ưu tiên lựa chọn sản phẩm và dịch vụ từ các công ty có trách nhiệm với môi trường và xã hội. Các thương hiệu áp dụng ESG hiệu quả không chỉ cải thiện hình ảnh mà còn tạo dựng được lòng trung thành của khách hàng.
Thu hút nguồn vốn đầu tư bền vững: Các quỹ đầu tư ESG đang ngày càng phát triển, với hàng nghìn tỷ USD được rót vào các công ty có chiến lược phát triển bền vững. Điều này tạo cơ hội cho doanh nghiệp mở rộng quy mô, tăng trưởng lâu dài và hưởng lợi từ chi phí vốn thấp hơn.
Cải thiện quan hệ với cộng đồng và chính quyền: Các doanh nghiệp có chiến lược ESG bài bản thường nhận được sự ủng hộ từ địa phương, giúp họ dễ dàng mở rộng hoạt động, tiếp cận nguồn tài nguyên hoặc được ưu đãi trong các chương trình hỗ trợ từ chính phủ.
3. Chủ động đổi mới để nâng cao hiệu quả hoạt động
ESG không chỉ là yêu cầu bên ngoài mà còn là động lực để doanh nghiệp tái cấu trúc và nâng cao hiệu suất hoạt động. Khi được triển khai đúng cách, ESG giúp tối ưu hóa chi phí, nâng cao năng suất và tạo ra lợi thế cạnh tranh dài hạn.
Tối ưu hóa chi phí thông qua công nghệ xanh: Doanh nghiệp có thể tiết kiệm hàng triệu USD mỗi năm bằng cách cải thiện hiệu suất năng lượng, giảm tiêu thụ nước, quản lý chất thải tốt hơn hoặc sử dụng năng lượng tái tạo. Ví dụ, các công ty sản xuất có thể đầu tư vào hệ thống tuần hoàn nước hoặc năng lượng mặt trời để giảm chi phí vận hành.
Tăng cường năng suất và sự hài lòng của nhân viên: Một môi trường làm việc thân thiện, bình đẳng và bền vững giúp giữ chân nhân sự giỏi và nâng cao hiệu suất lao động. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng các doanh nghiệp có chính sách ESG tốt có mức độ hài lòng của nhân viên cao hơn, dẫn đến sáng tạo và đổi mới liên tục.
Mở rộng thị trường và cơ hội kinh doanh: Khi ESG trở thành tiêu chí bắt buộc trong các chuỗi cung ứng toàn cầu, doanh nghiệp nào chủ động đi trước sẽ có lợi thế trong việc ký kết hợp đồng với các tập đoàn đa quốc gia. Ngoài ra, việc đầu tư vào sản phẩm và dịch vụ bền vững có thể giúp doanh nghiệp khai phá các phân khúc thị trường mới.
Việc tích hợp ESG không chỉ là phản ứng trước áp lực bên ngoài mà còn giúp doanh nghiệp xây dựng nền tảng phát triển bền vững từ bên trong. Khi doanh nghiệp có chiến lược ESG mạnh mẽ, họ không chỉ gia tăng lợi thế cạnh tranh mà còn đảm bảo sự phát triển ổn định trong dài hạn.
Cải thiện hệ thống quản trị doanh nghiệp: ESG đòi hỏi doanh nghiệp minh bạch hơn trong quản trị, từ quản lý rủi ro, kiểm soát nội bộ đến báo cáo tài chính và phi tài chính. Điều này giúp giảm thiểu gian lận, nâng cao hiệu quả quản lý và xây dựng văn hóa doanh nghiệp chuyên nghiệp hơn.
Xây dựng chiến lược tăng trưởng dài hạn: Các doanh nghiệp có tầm nhìn dài hạn thường không chỉ tập trung vào lợi nhuận ngắn hạn mà còn đầu tư vào những yếu tố giúp họ duy trì vị thế dẫn đầu trong nhiều thập kỷ. ESG đóng vai trò quan trọng trong việc định hình các chiến lược này, từ đổi mới mô hình kinh doanh đến hợp tác với các đối tác bền vững.
Tạo động lực cải tiến liên tục: Doanh nghiệp áp dụng ESG thường có xu hướng liên tục cải tiến để đáp ứng các tiêu chuẩn cao hơn, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh. Các công ty tiên phong trong lĩnh vực này không chỉ đảm bảo sự phát triển bền vững mà còn đặt nền móng cho những đột phá lớn trong tương lai.
Kết luận
Lựa chọn mục tiêu ESG phù hợp không chỉ giúp doanh nghiệp đáp ứng yêu cầu từ bên ngoài mà còn mang lại lợi ích nội tại quan trọng. Bằng cách chủ động áp dụng ESG, doanh nghiệp có thể giảm thiểu rủi ro, tối ưu hóa chi phí, mở rộng cơ hội kinh doanh và xây dựng nền tảng phát triển vững chắc. Trong bối cảnh thị trường toàn cầu ngày càng chú trọng đến ESG, doanh nghiệp nào biết tận dụng cơ hội này sẽ có lợi thế cạnh tranh lớn và phát triển bền vững trong dài hạn.