1. Việc rút lui chỉ có thể có hiệu lực từ năm 2026?
Những quyết sách và hành động của Tổng thống Trump luôn đi kèm với nhiều tranh cãi về mặt pháp lý. Sắc lệnh rút khỏi Thỏa thuận Paris về BĐKH được ký ngay sau lễ nhậm chức của TT. Trump cũng không phải ngoại lệ.
Nội dung sắc lệnh nêu rõ Mỹ sẽ rút khỏi Thỏa thuận Paris về BĐKH ngay lập tức sau khi thông báo (về việc rút lui) được gửi cho Liên hiệp quốc. Đồng thời, mọi cam kết tài chính khí hậu của Chính phủ Mỹ trước đó cũng bị được hủy bỏ ngay lập tức.
Tuy nhiên, theo Điều 28.2 của Thỏa thuận Paris quy định về việc rút khỏi hiệp định nêu rằng “Việc rút lui sẽ có hiệu lực sau một năm kể từ ngày Tổng thư ký Liên hiệp quốc nhận được thông báo rút lui…”
Sắc lệnh của TT. Trump được ký ngày 20/01/2025. Như vậy, với quy định tại Điều 28.2 như trên, sự rút lui của Mỹ chỉ có hiệu lực sớm nhất vào sau ngày 20/01/2026. Điều này có nghĩa rằng, các cam kết hỗ trợ tài chính và nghĩa vụ khác của Mỹ từ Thỏa thuận Paris vẫn phải duy trì từ nay cho tới 2026.
Đây không phải lần đầu tiên TT. Trump ký sắc lệnh đưa nước Mỹ rút khỏi Thỏa thuận Paris về BĐKH. Trước đó, năm 2019, TT. Trump quyết định rút Mỹ khỏi thỏa thuận Paris. Tuy nhiên trong quá trình các thủ tục pháp lý được triển khai thì ông đã thua trong cuộc bầu cử năm 2020. Và sau đó TT. Biden tuyên bố đưa Mỹ quay trở lại với Thỏa thuận Paris.
Cũng có quan điểm khác cho rằng, Bộ Ngoại giao và Đại sứ Mỹ tại LHQ sẽ biện luận theo hướng: Thông báo rút lui đã được gửi cho Tổng thư ký LHQ từ năm 2019, do đó thời hạn thông báo 01 năm đã thỏa mãn. Nhưng kết luận cuối cùng sẽ phải chờ quá trình thương thảo giữa Mỹ và Liên hiệp quốc trong thời gian tới.
2. Nhiều bang của Hoa Kỳ sẽ tiếp tục tham gia Thỏa thuận Paris
Với thể chế chính trị liên bang của Hoa Kỳ, chính quyền các tiểu bang có sự độc lập nhất định đối với chính quyền liên bang trong việc quản lý. Do đó, dù chính quyền liên bang của TT. Trump quyết định rút khỏi Thỏa thuận Paris nhưng ở những tiểu bang thuộc phe Dân chủ vẫn cam kết theo đuổi các mục tiêu khí hậu của Liên hiệp quốc.
Để đối phó với sắc lệnh rút lui khỏi Thỏa thuận Paris của TT. Trump trong nhiệm kỳ đầu tiên, Liên minh khí hậu Hoa Kỳ đã được thành lập từ năm 2017, bao gồm sự tham gia của thống đốc 24 bang, đại diện cho gần 60% nền kinh tế và 55% dân số của Hoa Kỳ.
Ngày 20/01 vừa qua, Thống đốc Kathy Hochul của New York và Thống đốc Michelle Lujan Grisham của New Mexico — đồng chủ tịch của Liên minh Khí hậu Hoa Kỳ đã gửi thư và thông báo cho Liên hiệp quốc sẽ tiếp tục theo đuổi các cam kết và mục tiêu khí hậu.
Liên minh cam kết bảo vệ những thành tựu và duy trì cũng như thúc đẩy các hành động khí hậu không chỉ ở 24 bang của liên minh mà còn trên toàn nước Mỹ.
Do đó, xu hướng phát triển xanh, bền vững có thể bị chậm lại trong nhiệm kỳ của TT. Trump, nhưng đây vẫn sẽ là xu hướng không thể đảo ngược trong tương lai.