Nghị định 199/2025/NĐ-CP được ban hành trong bối cảnh Chính phủ cần thực hiện điều chỉnh cơ chế thuế xuất khẩu và thuế nhập khẩu ưu đãi cho một số mặt hàng nhằm cân bằng giữa chính sách tài khóa và hỗ trợ ngành sản xuất, đặc biệt trong các ngành có nhu cầu sử dụng nguyên liệu nhập khẩu lớn, hoặc ngành ô tô – xe xanh, linh kiện ô tô. Đồng thời, việc sửa đổi nhằm điều chỉnh các điều kiện ưu đãi thuế để phù hợp hơn với tình hình thực tế sản xuất – kinh doanh và định hướng chính sách phát triển bền vững. Cùng GREEN IN tìm hiểu chi tiết nội dung và tác động của Nghị định 199/2025/NĐ-CP!
Nội dung chính của Nghị định số 199/2025/NĐ-CP
Nghị định 199/2025/NĐ-CP có nhiều điểm sửa đổi quan trọng liên quan đến biểu thuế xuất khẩu, nhập khẩu ưu đãi và chính sách ưu đãi thuế cho ngành sản xuất, trong đó nổi bật là ba nhóm thay đổi chính: điều chỉnh mức thuế suất, bổ sung ưu đãi cho ô tô xanh và bãi bỏ các quy định không còn phù hợp.
Những sửa đổi, bổ sung về biểu thuế xuất khẩu và thuế nhập khẩu ưu đãi
Một trong những nội dung cốt lõi của Nghị định 199/2025/NĐ-CP là điều chỉnh mức thuế đối với một số mặt hàng trọng điểm. Cụ thể, thuế xuất khẩu đối với phospho vàng được điều chỉnh giảm để khuyến khích chế biến sâu thay vì xuất khẩu thô. Trong khi đó, thuế nhập khẩu ưu đãi đối với các nguyên liệu như tấm thép đen (TMBP), polyetylen, cùng một số nguyên liệu nhựa và hóa chất được điều chỉnh nhằm hỗ trợ doanh nghiệp trong nước giảm chi phí sản xuất, đáp ứng nhu cầu phát triển công nghiệp phụ trợ. Các điều chỉnh này phản ánh chủ trương vừa bảo đảm nguồn thu ngân sách, vừa khuyến khích sản xuất trong nước nâng cao giá trị gia tăng.
Quy định mới ưu đãi cho sản xuất, lắp ráp ô tô xanh/thân thiện với môi trường
Bên cạnh các thay đổi về biểu thuế, Nghị định 199/2025/NĐ-CP còn tập trung thúc đẩy ngành công nghiệp ô tô theo hướng thân thiện với môi trường. Theo đó, các dòng xe chạy điện, hybrid, plug-in hybrid, xe sử dụng nhiên liệu sinh học được bổ sung vào danh mục tính sản lượng tối thiểu để xét ưu đãi thuế nhập khẩu linh kiện.
Điểm mới đáng chú ý là cho phép cộng gộp sản lượng giữa các công ty có mối quan hệ về vốn để đáp ứng điều kiện ưu đãi, thay vì chỉ xét riêng từng pháp nhân như trước đây. Chính sách này được kỳ vọng tạo động lực thu hút đầu tư, mở rộng quy mô và giảm chi phí sản xuất xe xanh tại Việt Nam.
Bãi bỏ, điều chỉnh các thủ tục và quy định không hợp lý
Ngoài hai nhóm chính sách trên, Nghị định 199/2025/NĐ-CP cũng tiến hành bãi bỏ một số quy định bất cập trong Nghị định 26/2023/NĐ-CP, chẳng hạn như điểm a.7 khoản 8 Điều 8 và một số chú giải mặt hàng, nhằm giảm thủ tục chồng chéo và khó áp dụng trong thực tế.
Đồng thời, nghị định cũng điều chỉnh thời hạn áp dụng mức thuế suất ưu đãi cho một số mặt hàng nhập khẩu để phù hợp hơn với biến động thị trường quốc tế và định hướng phát triển của nền kinh tế. Các động thái này cho thấy nỗ lực của Chính phủ trong việc tạo ra môi trường pháp lý minh bạch, ổn định và thuận lợi hơn cho hoạt động xuất nhập khẩu.
Tác động đối với các bên liên quan
Những thay đổi trong Nghị định 199/2025/NĐ-CP không chỉ mang tính kỹ thuật về thuế mà còn tác động trực tiếp đến nhiều nhóm đối tượng, từ doanh nghiệp xuất nhập khẩu, ngành công nghiệp ô tô, các ngành sản xuất đặc thù cho đến Nhà nước trong hoạch định chính sách tài khóa.
Doanh nghiệp xuất nhập khẩu
Đối với các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xuất nhập khẩu, sự thay đổi thuế suất mang đến tác động kép. Một mặt, những mặt hàng được giảm thuế nhập khẩu như nhựa nguyên liệu hoặc một số loại thép trung gian sẽ giúp doanh nghiệp giảm chi phí nhập khẩu và có lợi thế duy trì năng lực cạnh tranh.
Mặt khác, những mặt hàng bị điều chỉnh tăng thuế, chẳng hạn phospho vàng hay tấm thép đen (TMBP), sẽ khiến chi phí nhập khẩu và sản xuất tăng, buộc doanh nghiệp phải điều chỉnh kế hoạch kinh doanh, cơ cấu lại nguồn nguyên liệu hoặc tìm kiếm đối tác thay thế.
Ngành ô tô
Trong lĩnh vực ô tô, các quy định mới về ưu đãi thuế được xem là một “cú hích” quan trọng thúc đẩy phát triển xe điện và các dòng xe xanh. Bổ sung sản lượng xe điện, xe hybrid, xe sử dụng nhiên liệu sinh học vào tiêu chí xét ưu đãi thuế nhập khẩu linh kiện tạo điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp tiếp cận chính sách hỗ trợ.
Đặc biệt, quy định cho phép cộng gộp sản lượng giữa các doanh nghiệp có liên quan về vốn sẽ giúp các công ty quy mô vừa và nhỏ hoặc các liên minh doanh nghiệp dễ đáp ứng tiêu chí hơn, từ đó gia tăng cơ hội tham gia thị trường.
Ngành sản xuất/các mặt hàng đặc thù
Với những ngành sản xuất phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu, tác động của nghị định là khá rõ rệt. Điều chỉnh thuế đối với polyetylen, thép đen và phospho vàng có thể làm chi phí sản xuất tăng, dẫn đến giá thành sản phẩm cao hơn và ảnh hưởng tới sức cạnh tranh của doanh nghiệp nội địa. Các ngành hóa chất, nhựa bao bì, phân bón hoặc thép chế biến sâu có thể phải đối mặt với áp lực chuyển đổi công nghệ để giảm phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu và tận dụng được ưu đãi mới.
Nhà nước và chính sách tài khóa
Từ góc độ quản lý vĩ mô, Nghị định 199/2025/NĐ-CP sẽ giúp Nhà nước tăng thu ngân sách từ thuế xuất nhập khẩu, đặc biệt đối với các mặt hàng đang có nhu cầu lớn trên thị trường quốc tế. Tuy nhiên, để bảo đảm cân bằng giữa mục tiêu thu ngân sách và hỗ trợ phát triển ngành xanh, Chính phủ có thể cần tính toán cơ chế bù đắp thông qua các ưu đãi khác, chẳng hạn miễn giảm thuế cho doanh nghiệp đầu tư công nghệ xanh hoặc hỗ trợ lãi suất cho ngành sản xuất xe điện. Lợi thế này sẽ giúp duy trì sức hấp dẫn đầu tư, đồng thời bảo đảm mục tiêu phát triển bền vững.
Lời kết
Nhìn chung, về ngắn hạn, doanh nghiệp cần nhanh chóng thích ứng với các thay đổi về chi phí và điều kiện ưu đãi; trong khi về dài hạn, nghị định mở ra cơ hội thúc đẩy phát triển công nghiệp xanh, giảm phụ thuộc nguyên liệu nhập khẩu và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Nếu được triển khai đồng bộ với các chính sách hỗ trợ khác, Nghị định 199/2025/NĐ-CP không chỉ mang lại hiệu quả về kinh tế mà còn góp phần định hình một nền kinh tế bền vững, phù hợp với định hướng tăng trưởng xanh và cam kết hội nhập quốc tế của Việt Nam.