Trong bối cảnh toàn cầu đang biến đổi không ngừng, phát triển bền vững trở thành định hướng thiết yếu với ba yếu tố cốt lõi là kinh tế, xã hội và môi trường. Để thúc đẩy sự thay đổi tích cực, giáo dục xanh trở thành một trong những mô hình giáo dục trọng điểm không chỉ giúp thế hệ trẻ trau dồi kiến thức mà còn nuôi dưỡng trách nhiệm bảo vệ hành tinh xanh. Vậy giáo dục xanh là gì? Sự phát triển của giáo dục xanh tại Việt Nam đang được thực hiện như thế nào? Hãy cùng GREEN IN tìm hiểu về vấn đề này qua bài viết dưới đây nhé!
1. Giáo dục xanh là gì?
Giáo dục xanh - Green Education được hiểu là mô hình giáo dục được hình thành nhằm hiện thực hoá các mục tiêu phát triển bền vững (ESD - Education for Sustainable Development). Không chỉ dừng lại ở việc thay đổi về cơ sở vật chất, chương trình đào tạo cũng được “xanh hoá” nhằm phát triển kiến thức, thái độ, kỹ năng cho thế hệ trẻ có được khả năng đóng góp vào mô hình phát triển bền vững. Mô hình giáo dục này định hướng tương lai bằng việc tập trung vào các giá trị bảo vệ môi trường, xã hội văn minh trước những nguy cơ suy thoái của hệ sinh thái.
Không chỉ đơn thuần là việc lồng ghép những kiến thức về biến đổi khí hậu, sử dụng kiệt quệ tài nguyên thiên nhiên, sự nghèo đói mà giáo dục xanh còn thể hiện sự chuyển đổi trong cách thức dạy và học truyền thống sang một hình thức hiện đại hơn. Từ đó, người học có thể chủ động trong việc định hướng phương thức học tập, phát triển khả năng sáng tạo không ngừng nghỉ.
2. Mục tiêu của mô hình giáo dục xanh
- Phát triển những kỹ năng cho người học để trong tương lai, họ có thể trở thành nguồn lao động đáp ứng được những yêu cầu nghiêm ngặt của nền kinh tế xanh, xã hội xanh và môi trường sinh thái bền vững.
- Xây dựng môi trường học tập xanh, gần gũi với thiên nhiên. Thực hiện nhiều chương trình giáo dục xanh áp dụng vào những lớp học thông minh để thay thế cho mô hình trường học truyền thống.
- Xây dựng hệ thống giáo dục dựa theo triết lý cốt lõi “Con người sống hoà hợp với thiên nhiên, ứng xử một cách chuẩn mực với Trái Đất”.
3. Một số ngôi trường nổi tiếng trên thế giới áp dụng nền giáo dục xanh
3.1. Trường tiểu học Fabindia (Ấn Độ)
Khuôn viên của trường tiểu học Fabindia ngập tràn cây xanh nhằm mang đến một môi trường giáo dục hoà hợp với thiên nhiên, thân thiện với học sinh. Bên cạnh đó, nhà trường cũng áp dụng việc sử dụng năng lượng mặt trời vào gần 90% hoạt động dạy và học tại trường. Các kiến thức về phân loại rác, tận dụng thức ăn thừa và rác thải hữu cơ làm phân bón cây xanh cũng được trường học tuyên truyền rộng rãi đến các thế hệ học sinh. Có thể nói trường tiểu học Fabindia (Án Độ) là một không gian xanh mở rộng, học sinh được học tập lối sống xanh, cách ứng xử chuẩn mực, đúng đắn với môi trường.
3.2. Trường trung học Heimdal (Na Uy)
Trường học Heimdal thuộc khuôn khổ chương trình xây dựng các công trình không phát thải tại Na Uy. Đây là trường học xanh đa năng khi các không gian như nhà thể chất, khiêu vũ, âm nhạc và sân khấu đều được sử dụng trong mục đích cộng đồng địa phương. Bên cạnh đó, trường học còn sở hữu thiết kế hiện đại, khả năng tiêu thụ năng lượng giảm 75% so với những công trình khác, không sản sinh khí nhà kính trong suốt quá trình hoạt động. 71% năng lượng được sử dụng đều đến từ máy bơm địa nhiệt, trạm điện chạy bằng khí sinh học và pin mặt trời.
3.3. Trường đại học California (Mỹ)
Trường đại học California tại Mỹ là một trong những ngôi trường hàng đầu trong việc nỗ lực triển khai các mục tiêu phát triển bền vững và biến đổi khí hậu. Ngôi trường sở hữu khu rừng với quy mô lên đến 40ha, là nơi trú ẩn của hơn 22.000 cây xanh thuộc vùng Địa Trung Hải.
Các chương trình đào tạo tại trường cũng chú trọng vào giáo dục xanh khi mở ra nhiều ngành học chất lượng như kinh tế nông nghiệp, sinh học tiến hoá, côn trùng học, thực vật học và hệ sinh thái.
4. Sự phát triển giáo dục xanh tại Việt Nam
Tham gia vào xu hướng giáo dục xanh toàn cầu, Việt Nam cũng đang xúc tiến các dự án “chương trình trường học xanh” với mục tiêu giáo dục thế hệ trẻ đâu là những hành động thiết thực nhất để đối phó với với tình trạng ô nhiễm môi trường và biến đổi khí hậu nghiêm trọng hiện nay. Phần lớn đối tượng tham gia chương trình trường học xanh đều là những cơ sở giáo dục thuộc cấp tiểu học và trung học cơ sở. Một số trường học tại Việt Nam tiên phong trong chiến dịch giáo dục xanh phải kể đến như: Trường liên cấp Genesis Tây Hồ (Hà Nội), Trường Quốc tế Việt – Úc (Gò Vấp – Thành phố Hồ Chí Minh), Trường Tiểu học xanh Phạm Hồng Thái (Đà Nẵng)...
Mô hình trường học xanh là công trình mà bất cứ đô thị xanh nào cũng cần sở hữu. Tại Việt Nam, giáo dục xanh nói chung hay trường học xanh nói riêng đang từng bước được xây dựng hoàn thiện với 3 tiêu chí cốt lõi cần đạt được như:
- Cơ sở hạ tầng kỹ thuật xanh cần đảm bảo thân thiện với môi trường.
- Phát triển chương trình giáo dục xanh nhằm giúp thế hệ trẻ hình thành ý thức bảo vệ môi trường bền vững, nuôi dưỡng tư duy xanh, kỹ năng hành động xanh và lối sống xanh.
- Xây dựng mô hình trường học kết nối với cộng đồng trong không gian xanh hóa.
Phần lớn các công trình trường học xanh tại Việt Nam từ cấp mẫu giáo đến đại học đều được chú trọng vào khâu thiết kế, tính toán từ hướng đón gió, đón nắng, lựa chọn vật liệu xây dựng và các thiết bị lắp đặt trong khuôn viên trường. Mục đích nhằm tận dụng tối đa nguồn ánh sáng tự nhiên, hạn chế tối đa lượng nước và năng lượng tiêu thụ, giảm thiểu xả thải…
Bên cạnh việc giảng dạy về mặt lý thuyết, giáo dục xanh tại trường học tập trung hơn vào thực hành, đặc biệt là giảm thiểu tối đa việc sử dụng đồ nhựa và áp dụng quy tắc: Giảm thiểu (Reduce), Tái chế (Recycle) và Tái sử dụng (Reuse). Đồng thời, học sinh cũng sẽ có cơ hội được tiếp xúc nhiều với thiên nhiên, phát triển tình cảm với thiên nhiên và học cách bảo vệ môi trường.
5. Lời kết
Bài viết trên đã giúp các bạn tìm hiểu về giáo dục xanh. Hy vọng những thông tin của chúng tôi sẽ giúp ích phần nào đó dành cho bạn cũng như giúp ích vào quá trình bảo vệ môi trường xanh - sạch - đẹp. Đừng quên theo dõi những bài viết tiếp theo tại GREEN IN để có thêm nhiều thông tin được cập nhật mới nhất nhé!