Sau hai tuần đàm phán căng thẳng, Hội nghị khí hậu COP29 tại Baku, Azerbaijan đã kết thúc với thỏa thuận tăng gấp ba dòng tài chính liên quan đến biến đổi khí hậu dành cho các quốc gia đang phát triển, lên đến 300 tỷ USD mỗi năm trong thập kỷ tới, đồng thời đạt được tiến bộ đáng kể trong việc phát triển các thị trường carbon quốc tế.
Tuy nhiên, mục tiêu tài chính khí hậu này đã vấp phải sự chỉ trích mạnh mẽ từ các quốc gia đang phát triển. Đại diện Ấn Độ cho biết: “Chúng tôi vô cùng thất vọng” với thỏa thuận đạt được.
Mục tiêu tài chính khí hậu mới
Một kết quả chính của hội nghị là thỏa thuận thành lập Mục tiêu định lượng tổng thể về tài chính khí hậu (New Collective Quantified Goal on Climate Finance - NCQG) nhằm điều chỉnh dòng chảy tài chính toàn cầu với các mục tiêu của Thỏa thuận Paris. Các quốc gia đồng ý rằng tài chính khí hậu dành cho các nước đang phát triển phải đạt ít nhất 1,3 nghìn tỷ USD mỗi năm vào năm 2035. Tuy nhiên, nguồn gốc tài chính này vẫn chưa rõ ràng, chỉ được mô tả sẽ đến từ “tất cả các nguồn công và tư.”
Thỏa thuận cũng khởi động sáng kiến “Lộ trình Baku tới Belém với mục tiêu 1,3 nghìn tỷ USD”, chuẩn bị cho COP30 tại Belém, Brazil vào năm sau.
Bên cạnh đó, các quốc gia phát triển cam kết huy động ít nhất 300 tỷ USD cho các nước đang phát triển vào năm 2035 từ các nguồn “công, tư, song phương và đa phương.” Đây là sự gia tăng đáng kể so với mục tiêu 100 tỷ USD vào năm 2020, vốn chỉ đạt 83 tỷ USD, theo OECD.
Simon Stiell, Tổng Thư ký UN Climate Change, gọi mục tiêu mới là “chính sách bảo hiểm cho nhân loại.” Tuy nhiên, ông nhấn mạnh: “Như bất kỳ bảo hiểm nào – nó chỉ hiệu quả khi các khoản phí được thanh toán đầy đủ và đúng hạn.”
Ngược lại, bà Chandni Raina, đại diện Ấn Độ, đã chỉ trích gay gắt, gọi 300 tỷ USD là “một con số quá nhỏ” và không đủ để “thúc đẩy hành động khí hậu phù hợp.”
Thỏa thuận về Thị trường Carbon
Một bước tiến quan trọng khác tại COP29 là thỏa thuận hoàn thiện Điều 6 của Thỏa thuận Paris, nhằm thiết lập các thị trường carbon có tính toàn vẹn cao. Thỏa thuận chi tiết cách các quốc gia ủy quyền giao dịch tín chỉ carbon và vận hành hệ thống theo dõi giao dịch này (Điều 6.2).
Các tổ chức môi trường hoan nghênh thỏa thuận, nhưng lưu ý vẫn còn những vấn đề cần giải quyết để đảm bảo tính minh bạch.
Rueban Manokara, lãnh đạo nhóm công tác về tài chính và thị trường carbon của WWF, nhận xét:
Đã gần mười năm kể từ khi Thỏa thuận Paris được thông qua, việc điều khoản cuối cùng được phê duyệt để bắt đầu triển khai thực hiện là một cột mốc quan trọng. Thỏa thuận lần này là một sự thỏa hiệp, phản ánh những cuộc đàm phán đầy thách thức đã diễn ra từ năm 2015. Tuy nhiên, nhìn chung đây vẫn là một tín hiệu tích cực khi đã có thêm hướng dẫn về cách thức các cơ chế của Điều 6 sẽ được vận hành. Mặc dù văn bản cuối cùng không hoàn hảo, nhưng nó mang lại một mức độ rõ ràng vốn đã thiếu hụt từ lâu trong các nỗ lực quốc tế nhằm phối hợp giao dịch khí thải và cấp tín chỉ carbon.
Tuy nhiên, tổ chức Carbon Market Watch (CMW) lại bày tỏ quan ngại, cho rằng thỏa thuận có nguy cơ “dẫn đến các thị trường carbon thiếu kiểm soát.” Ông Jonathan Crook, lãnh đạo chính sách toàn cầu về thị trường carbon của CMW, nhận định:
Gói thỏa thuận chỉ mang lại những cải thiện rất nhỏ đối với các quy định về minh bạch và không đủ để làm sáng tỏ một hệ thống vốn đã thiếu rõ ràng, nơi các quốc gia không bắt buộc phải cung cấp thông tin về các giao dịch của họ trước khi thực hiện. Thậm chí tệ hơn, cơ hội cuối cùng để củng cố quy trình giám sát vốn rất yếu kém đã bị bỏ lỡ. Các quốc gia vẫn có thể tự do giao dịch các tín chỉ carbon kém chất lượng, hoặc thậm chí không tuân thủ các quy định của Điều 6.2, mà không có bất kỳ sự giám sát thực sự nào.
Nguồn: esgtoday